Haal die tegels uit je tuin!

Klimaatadaptatie staat hoger op de gemeentelijke beleidsagenda's. Wateroverlast is daarbij een belangrijk thema. De gemeente Amers­foort liet de kosten van de klimaatverandering al eens berekenen. De uitkomst: tot 2050 moet rond de 100 miljoen euro worden geïnvesteerd om hittestress te voorkomen en om extra opvang van water mogelijk te maken. Een brede denktank van wetenschappers, natuurverenigingen en gemeenten startte een project onder de werktitel ‘Operatie Steen­breek’.

Tientallen voetbalvelden

De werkgroep liet voor drie Groningse buurten inventariseren hoeveel tuinen er de afgelopen 15 jaar extra betegeld waren. Naar schatting is er wijkbreed sprake van 5,5 procent meer verharding. Dat zou betekenen dat in de hele stad Groningen in vijftien jaar tijd een oppervlak van vele tientallen voetbalvelden is betegeld en besteend.

Hitte-eilanden en wateroverlast

Al die stenen oppervlaktes houden de warmte vast en veroorzaken in de zomer ‘stedelijke hitte-eilanden’ die de gezondheid van kwetsbare groepen als bejaarden en zieken bedreigen. En waar het regenwater normaal gesproken rustig in de bodem kan worden opgenomen, zorgt bestrating voor een alles-of-niets-situatie. Bij een flinke zomerse hoosbui krijgt de riolering al dat water niet weggevoerd en ontstaat flinke wateroverlast. Straten en woningen kunnen in een mum van tijd onderlopen. Last but not least neemt ook de biodiversiteit af: een versteende tuin heeft nu eenmaal niets te bieden aan vogels, vlinders en andere dieren.

Tegeltaks?

Actie is nodig, vinden steeds meer gemeenten. Maar wat zijn de mogelijkheden? Sommige Duit­se deelstaten hebben de rioolheffing gekoppeld aan de mate van verstening. Hoe meer stenen in de tuin, hoe hoger de heffing. In Groningen hebben ze deze ‘tegeltaks’ onderzocht, en afgeblazen. Handhaving zou teveel geld gaan kosten. Wel worden bewoners van wijken met een gebrekkige rioolcapaciteit nu via een lokale verordening verplicht om hun regenwater niet via het riool af te koppelen. Alleen onder die voorwaarde kunnen ze een vergunning krijgen voor een nieuwe schuur of aanbouw.

Bewustzijn vergroten

De eerste stap is dat burgers zich meer bewust worden van deze problematiek, vinden de gemeenten. We zijn eraan gewend geraakt om onze omgeving totaal naar ons gemak in te richten, zegt de Groningse stadsecoloog Wout Veldstra in het Vrij Nederland-artikel Tegelterreur in de tuin. Dat is nu zo ontaard, vindt hij, dat we ons bankstel buiten zetten omdat we willen dat onze achtertuin eruitziet als een salon.

Eetbare stad als omslagpunt?

Zeker ook in nieuwbouwwijken hebben bewoners een eigen verantwoordelijkheid in de verstening. In Groningen hopen ze dat de enorme populariteit van het moestuinieren een omslag kan gaan brengen. In het project De eetbare stad stelt de gemeente openbare ruimte aan inwoners beschikbaar om gezamenlijk moestuinen te beginnen. ‘We zijn door de bevolking bijna onder de voet gelopen', schetst stadsecoloog Veld­stra. 'Op meer dan zestig plaatsen in de stad zijn mensen nu samen bezig. Ze maken hun buurt beter, leren elkaar kennen. Mis­schien zijn we de tijd van de individualisering wel voorbij.'

Doe je mee?

Op de website van Amsterdam Rainproof vind je volop tips voor een regenbestendige tuin: gebruik regenwater van het dak, sla regenwater op, check hoeveel regenwater je tuin aan kan - en verminder het verharde oppervlak in je tuin.

Steun je de strijd tegen al die ongezellige helicopterplatforms in je wijk? Je blijft op de hoogte via Facebook-pagina's zoals Stop de verstening, Amsterdam Rainproof en diverse lokale Steenbreek-pagina's.