Deel je boeken in een openbare boekenkast
Nederland
Over dit project
Hoeveel boeken heb jij in huis die je nooit meer zult herlezen? Deel ze met vrienden en familie, maar ook met buren en onbekenden! Met een openbare boekenkast geef je je boeken een tweede leven.
Team
Wie doen er mee?
Initiatieven in jouw buurt
Oude kastjes, telefooncellen of verbouwde konijnenhokken - openbare boekenkasten heb je in alle soorten en maten. Misschien heb je ze wel eens gezien in hotels of jachthavens. Steeds meer staan er ook gewoon zomaar op straat.
Nudger Danny plaatste het idee op onze Broedplaats. Dat leverde tientallen enthousiaste reacties en tips op. Niet zo gek, want boeken delen doen we al jaren: een boek wordt gemiddeld door 7 verschillende mensen gelezen.
Little Free Library en Minibieb
In de VS is het een heuse community movement met honderden van deze mini-bibliotheekjes. Op de website littlefreelibrary.org vind je een wereldkaart met locaties en een lijst veelgestelde vragen. En heel veel inspirerende plaatjes, verhalen en zelfs bouwtekeningen!
In Nederland startte Mirjam de site Minibieb. Op de site vind je ook veel Nederlandse locaties. Je koopt er ook kant-en-klare boekenkastjes. Op Pinterest plaatst ze mooie voorbeelden van minibiebs.
In Duitsland staat in flink wat gemeenten een boekenkast op straat of in het park. Ook zijn tientallen telefooncellen omgebouwd tot BücherboXX.
Hoe werkt het?
Is er nog geen openbare boekenkast bij jou in de buurt? Start er zelf eentje! Het idee is simpel: iedereen kan boeken lenen én boeken terugzetten in de kast. Het motto: Take a book, leave a book.
Om te starten heb je niet meer nodig dan wat boeken en een kast. Dat kun je breed zien: er zijn openbare boekenkasten in kratjes, in oude telefooncellen of omgebouwde konijnenhokken en nachtkastjes. Google op afbeeldingen van 'little free library' en je krijgt beslist inspiratie!
Wat voor locatie?
Je kunt kiezen voor een semi-openbare plek - in de hal van je flatgebouw, in de horeca of in de kantine van je bedrijf of vereniging. Je kunt het kleinschalig houden, voor voorbijgangers in je eigen straatje of juist kiezen voor een plek op een drukke locatie.
Gaat dat wel goed?
Tja, zo nu en dan horen we verhalen van leeggehaalde boekenkasten. Maar veel vaker gaat het goed - hartstikke goed zelfs. Sommige boekenkasten krijgen een hechte groep gebruikers, soms zelfs met een eigen Facebookpagina.
Tips van ervaren bibliotheekhouders? Sociale controle helpt. Een briefje met toelichting helpt. De boekenkast netjes houden helpt ook. Zoek je voorbeeldtekstjes? Je kunt ze downloaden, bij de knoppen op deze pagina.
Do's en don'ts
Het is altijd handig als je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Daarom zetten we wat do's en don'ts voor je op een rijtje over het opstarten van een openbare boekenkast.
- Denk na over de locatie: in de kantine van je bedrijf, op flexwerkplekken, op straat richting station of naast een koffietentje. Kies je voor een drukke of juist een wat rustiger plek? Veel passerende bezoekers - toevallige voorbijgangers of gerichte bezoekers - zorgt ook voor sociale controle. In het verlengde daarvan: wil je publiciteit genereren voor je boekenkast?
- "Gratis boeken kun je niet stelen', zegt LittleFreeLibrary. Maar als je wilt voorkomen dat een ander geld verdient aan jouw boeken, dan kun je bijvoorbeeld een stempel op het schutblad zetten. "Ik schrijf in een uitgelezen boek voorin 'Doorgeefboek' en mijn naam en de periode waarin ik het heb gelezen", schrijft Petra op de Broedplaats.
- Zorg voor onderhoud, zeker als de boekenkast veel gebruikt wordt en op een druk bezochte plek staat. Passanten zijn eerder geneigd te stoppen bij een mooie goed onderhouden boekenkast.
- Zorg voor omloop, dan is er steeds een nieuw aanbod. De vaste gebruikers kunnen elke keer weer een nieuw boek uitzoeken en voor passanten ziet dit er aantrekkelijk uit. Staat je kast op een rustige plek? Houd dan een voorraadje achter de hand om het aanbod af en toe af te wisselen.
... en tips om je boekenkast nog leuker te maken
Tip 1: Doe een briefje in het boek met hoe jij hebt boek hebt ervaren, zo deel je je leeservaring. Misschien overtuigt dat anderen ook wel om het boek te lezen!
Tip 2: Leg een 'gastenboek' en een pen in je boekenkast. Mensen kunnen reageren en bijvoorbeeld ook aangeven welke boeken ze heel graag zouden willen lezen.
Tip 3: Met een zeepkist ernaast kun je wekelijks een voorleesmomentje organiseren. Warme chocolade erbij van de dichtstbijzijnde horeca... (een tip van nudger Marieke)
Waar staan openbare boekenkasten?
Wij blogden over de Amersfoortse Boekenkast. Online lees je meer over allerlei openbare boekenkast-initiatieven - zoals de Zwijndrechtse Boekenboom, de Boekenkast van Werkhoven en het Friese kastje van Katja. En nudger Carin uit Almere meldde ons dat ze in haar voortuin een openbare boekenkast was gestart. Ook bij Loek en Clasien in Langeraar vind je tegenwoordig een gratis bieb.
Op onze kaart vind je openbare boekenkasten die door nudgers zijn aangemeld. Staat er ook eentje bij jou in de buurt of ben je er eentje gestart? Meld 'm aan, dan zetten wij hem op de kaart van Nudge. Veel openbare boekenkasten zijn ook aangemeld bij de Minibieb-site.
In de provincie Utrecht worden ze Boekspots genoemd. De allerbekendste is wel de Boekspot van Hoog-Catharijne. Wegens doorslaand succes werd hij verhuisd naar het allerdrukste punt in het winkelcentrum, meteen naast het station. Wekelijks wisselen er zo'n 500 boeken van eigenaar. Bezoekers met een passie voor boeken komen spontaan helpen, ordenen de boeken en zorgen dat het netjes blijft.
Meer manieren om boeken te delen
- Natuurlijk kun je ook nog steeds terecht bij die goeie ouwe bieb - de afgelopen jaren moesten alleen veel filialen hun deuren sluiten. En het lenen van boeken is niet gratis.
- Wil je geen boekenkastje voor je deur? Via Ruilboek.nl kun je online boeken ruilen met anderen.
- Leo haalt boeken bij je op en deelt ze weer gratis met zijn project Scrooge&Co.
- In Leiden kan iedereen gratis boeken halen en brengen bij het unieke initiatief De Boekenzolder.
- Op Bookcrossing.com wordt elk geregistreerd boek onderdeel van een sociaal netwerk. Inmiddels zwerven meer dan 9,5 miljoen doorgeefboeken over de wereld.
- Er circuleren ook al zo'n 30.000 Kinderzwerfboeken door Nederland. Het project richt zich speciaal op kinderen die van huis uit niet snel in contact komen met kinderboeken.
- Een Rotterdamse reproshop startte Stichting Boek met een Doel. In de winkel worden ingeleverde boeken verkocht. Wie een boek koopt, geeft zelf aan naar welk goed doel de opbrengst gaat.
-
WijDelen is eigenlijk een freelibrary op internet. Meta en Gerard voegen maandelijks zo’n 40 boeken toe, die je kunt laten opsturen of ophalen in Zwanenburg.
Deze foto maakte Vincent Muller op een metrostation in Tokyo.
Bronnen: Little Free Library, Minibieb
Ken jij nog een site met handige informatie over dit onderwerp? Heb je nuttige aanvullingen, goede ervaringen, kritische opmerkingen, vragen of suggesties? We lezen graag jouw bijdrage aan de discussie!
Bijdragen door organisaties
Hansje Huson Tekst & Communicatie
