Maak je eigen schoonmaakmiddelen
Nederland
Over dit project
Schappen vol flessen, sprays en spuitbussen vind je in de supermarkt. Voor elk klusje is er wel een apart schoonmaakmiddel op de markt. Voor je het weet, heb je een keukenkastje vol. Maar is dat nou allemaal wel nodig? En kan het ook zonder die overvloed aan chemicaliën?
Team
Wie doen er mee?
De vrolijk gekleurde flessen beloven je schoonmaken zonder poetsen. Maar dat gemak heeft ook een prijs. Want de meeste schoonmaakmiddelen zijn juist vervuilend. Ze zijn niet alleen slecht voor het milieu, ze zijn ook niet goed voor onze gezondheid. Ze bevatten kankerverwekkende stoffen, conserveermiddelen, geur- en kleurstoffen die de hormoonhuishouding kunnen verstoren en ademhalingsproblemen veroorzaken. Je leest er meer over in het interessante 7000 ongelukken met huishoudchemicaliën, waarvan ongeveer een kwart op de Spoedeisende Hulp terecht komt. Onder de slachtoffers zijn veel kleine kinderen.
Het kan schoner en veiliger
Verschillende merken brengen 100% biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen op de markt, zoals Ecover, Sonett, Klok en Neutral. Ze zijn gemaakt van plantaardige grondstoffen. Er wordt meestal niet getest op dieren en ook met de verpakking wordt rekening gehouden met het milieu. Je kunt nog verder besparen op verpakking en transport: door zelf je schoonmaakmiddelen te maken. Dat is nóg een stuk simpeler en goedkoper.
Vier basis-ingrediënten zijn voldoende
We doen dan eerst een stapje terug: wat maak je nou eigenlijk schoon? Viezigheid in huis bestaat grotendeels uit twee groepen:
- Kalk, roest en urinesteen: die maak je schoon met een zure reiniger
- Vetten en ander organisch vuil: die maak je schoon met een alkalische reiniger
Om die twee groepen vuil schoon te maken, heb je niet meer dan vier ingrediënten nodig:
- schoonmaakazijn (met de dubbele concentratie van keukenazijn)
- zuiveringszout (ook: natriumbicarbonaat of baking soda)
- soda (ook: natriumcarbonaat)
- marseillezeep (of een andere zeep gemaakt van olijfolie, bv aleppozeep of castillezeep)
- en vooruit, nog een vijfde: etherische olie in een geur die jij lekker vindt.
Zuiveringszout (Baking soda) kennen de meeste mensen uit de keuken, waar het als ingrediënt voor cake en taart gebruikt wordt. Het heeft hiernaast nog veel meer toepassingen. Zuiveringszout bindt bijvoorbeeld zuren waardoor het luchtjes kan neutraliseren. Het is verder een natuurlijk schuurmiddel, handig voor de gootsteen of de oven. En het is licht alkalisch waardoor het ook vettigheid aanpakt. Zeker een goede toevoeging aan ons schoonmaakarsenaal!
Zeep werkt als emulgator: het helpt om vetten in water op te lossen en zo weg te spoelen. Wij hebben voor zeep met olijfolie basis gekozen. Veel andere zeep is op aardolie of dierlijke basis gemaakt.
Azijn is het zuur in ons schoonmaakarsenaal. Schoonmaakazijn heeft een pH van 2. Azijn verwijdert niet alleen kalk, roest en urinesteen maar ook geurtjes. Verder doodt het bacteriën en is het schimmelwerend.
Soda is een soort zout dat chloor kan vervangen. Het reinigt, ontvet en heeft bovendien een ontsmettende werking. Soda is zeer sterk alkalisch (pH 12). Soda in combinatie met heet water is een veilige manier om je afvoer te ontstoppen.
Twee basissprays
Met bovenstaande ingrediënten maak je twee sprays waarmee je het grootste deel van je schoonmaak probleemloos doet. Voor specifieke klusjes gebruik je dezelfde ingrediënten in een iets andere samenstelling.
Azijnspray - Vul een spuitfles voor de helft met schoonmaakazijn en de andere helft met water.
Huishoudspray - Rasp een klein beetje Marseillezeep en los het op in wat kokend water. Doe in een spuitfles 2 eetlepels zuiveringszout en de Marseillezeep-oplossing. Vul de fles helemaal met water en meng voorzichtig totdat alle zuiveringszout is opgelost [12]. Voor de frisse geur en ontvettende, anti-bacteriële en anti-schimmel werking kun je ook nog 10-20 druppels essentiële citroenolie toevoegen.
In deze blog: Marieke test natuurlijke schoonmaakmiddelen lees je hoe (goed) het werkt in de praktijk.
Nog meer natuurlijke middelen
We hebben ons beperkt tot de vier basisingrediënten, om te laten zien dat je je daar prima mee kunt redden. Maar er zijn natuurlijk nog wat meer 'ouderwetse' en natuurlijke middelen.
Groene zeep is een prima ontvetter die je dagelijks kunt gebruiken worden in de keuken of sanitair. De zeep reinigt, ontsmet en laat geen fosfaten achter in het water. Ook je was kun je voorweken in een sopje van groene zeep. Er zijn zelfs mensen die het als shampoo gebruiken.
Ossegalzeep is een milieuvriendelijk middel dat bestaat uit palmvet en kokosvet, ossengal, chlorofyl. Je gebruikt het als vlekverwijderaar.
Vroeger werd ook gebruik gemaakt van Borax (natriumtetraboraat). Dit is een waterverzachtende alkaline, die zorgt dat de actieve stof beter werkt. Het is een krachtige vetoplosser die ook geurtjes absorbeert. Je vindt het vermeld op verschillende websites over natuurlijk schoonmaken. We vermelden het hier echter alleen voor de volledigheid, want het is bepaald niet veilig.
Flyer
Nudge heeft de DIY recepten voor natuurlijke schoonmaakmiddelen die je het meest gebruikt op een rij gezet in een handige flyer. Deze kan je downloaden en printen via de blauwe button 'Download de DIY schoonmaak recepten' aan de rechterkant.
In de keuken
Huishoudspray (voor aanrecht, kastjes, tafel): Opspuiten en daarna met een vochtige doek afnemen.
Gootsteenontstopper: Voorkom dat je afvoer verstopt door er wekelijks vier eetlepels zuiveringszout in te gooien. Doorspoelen met heet water.[1] Bij verstopping zou nu een plopper genoeg moeten zijn!
Schuurmiddel: Een krachtig krasvrij schuurmiddel maak je van zuiveringszout en opgeloste Marseille zeep. Meng de zuiveringszout met een paar drupjes zeep tot een dikke pasta. Gebruik zoals andere schuurmiddelen. [11]
Ontvetter: Met de toegevoegde citroenolie is de huishoudspray ook een ontvetter. [13]
Ovenreiniger: 2 delen zuiveringszout, 1 deel water, azijnspray. Maak een pasta van het zuiveringszout en het water. Verwijder de roosters en platen uit de oven. Smeer de oven in met de pasta. Spuit royaal in met azijnspray. Na 20 minuten met een doek afboenen. Tot slot nog een keer met azijnspray en een schone doek behandelen. [4]
Magnetronreiniger: doe wat zuiveringszout op een schoon vochtig sponsje en reinig de magnetron aan buiten en binnenkant. Napoetsen met een vochtige doek. [1] Of: zet een azijn, zuiveringszout en water.
Aanslag in theepot en kopjes: Uurtje laten staan met schep soda en kokend water. Daarna met de afwasborstel gemakkelijk weg te poetsen.
In de huiskamer
Azijnspray (voor de ramen): Sprayen, even wachten, afnemen met licht vochtige doek, oppoetsen met droge doek.
Vloerreiniger: voor het verwijderen van vlekken en viezigheid van de vloer meng je een half kopje zuiveringszout in een emmer warm water en reinig daarmee de vloer. Nareinigen met schoon water. Niet geschikt voor vloeren in de was. [1]
In de badkamer
Azijnspray (voor spiegels, douchecabine, tegels in de douche): Opspuiten, even wachten, Afnemen met licht vochtige doek, oppoetsen met droge doek.
Huishoudspray (voor tegels, kastjes, wastafel, toiletbril): Inspuiten, even laten intrekken en afnemen met een licht vochtige doek.
WC-reiniger: strooi een kopje zuiveringszout in het toilet en giet daaroverheen 1 kopje azijn. Laat het 10 minuten bruisen en maak het toilet dan met een borstel schoon.[1]
Luchtverfrisser: je hebt nodig 1/2 cup (=ruim 100 gram) zuiveringszout, essentiële olie naar keuze (8-12 druppels) en een jampot. Prik gaatjes in de deksel van de jampot. Giet het zuiveringszout in de jampot en meng met de door jou gekozen olie. Schudden voor een aangename geur. [10]
Erg verkalkte douchekop: Zakje met azijn erom doen, nachtje laten weken. Afboenen in de ochtend.
In het washok
Wasmiddel: Koop een blok Marseillezeep en rasp dat. Doe 40 gram in een teil en giet daarover 2,5 liter heet water. Roer met een garde tot alles is opgelost en laat het een nachtje staan. Dan is het dik lobbig en als je het nog even doorroert, is het klaar voor gebruik. Voor de licht en bonte was gebruik je een vol wasbolletje en zet dat in de trommel (dus niet in het zeepbakje). Voor de witte was doe je er een schepje soda bij. Vlekken insmeren met puur wasmiddel of met een rest van het stuk zeep.
Vlekkenmiddel: Smeer een pasta van zuiveringszout met water op de vlek, laat even weken en was vervolgens zoals gewoonlijk.[1] Vlekken voorbehandelen of verwijderen kan ook heel goed met ossegalzeep.
Wasverzachter: Een scheut schoonmaakazijn in het wasverzachter bakje. Werkt niet alleen als wasverzachter, het ontkalkt ook nog eens je wasmachine.
Wasmachine onderhoud: 1 x per maand je wasmachine op 90 graden laten draaien, doe daarbij zo’n 400 ml. azijn in het wasbakje. Dit zorgt ervoor dat alle zeepresten oplossen en helpt ook goed tegen kalk. [9]
Witte was: voor het wassen een nachtje weken in een badje met soda.
Heb jij nog een goed schoonmaakrecept op natuurlijke basis? Plaats het bij de reacties!
-
http://www.littlehouseliving.com/homemade-cleaning-wipes.html
-
http://www.thesimpledollar.com/make-your-own-powdered-laundry-detergent-18365/
-
http://doemijmaaruiensoep.blogspot.nl/2014/06/diy-natuurlijke-luchtverfrisser.html
-
http://smashedpeasandcarrots.com/easy-baking-soda-air-freshener-tutorial/
-
http://www.leesvoer.net/leesvoers-grote-overzicht-van-schoonmaakmiddelen
-
http://ikbenirisniet.nl/2014/05/29/diy-zelf-schoonmaakmiddelen-maken/
-
http://www.buzzle.com/articles/castile-soap-ingredients.html
-
http://www.wonenonline.nl/badkamers/toiletten/sphinxschoonmaakadviezen.html
-
http://www.nvz.nl/internet/pages/template.php?rID=598&PHPSESSID
-
http://www.vanderpigge.nl/pigge-weet-raad-met-natriumbicarbonaat/
-
http://doemijmaaruiensoep.blogspot.nl/2014/06/diy-natuurlijke-luchtverfrisser.html
-
http://huis-en-tuin.infonu.nl/diversen/1066-zuiveringszout-en-soda-weetjes.html
-
http://www.care2.com/greenliving/51-fantastic-uses-for-baking-soda.html#ixzz3EKfHWenL
-
Nudge 15 mei 2015 14:33
De eerste workshop 'DIY natuurlijke schoonmaakmiddelen' in de kassen van de Haarlemmer Kweektuin was een groot succes. Een heleboel eyeopeners: niet alleen de theorie maar ook het zelf maken (en testen)! Je kunt het nalezen in de blog: http://www.nudge.nl/blog/2015/04/21/nudgers-maken-hun-eigen-schoonmaakmiddelen/. Heb je interesse om ook een keer zo'n workshop te organiseren, neem contact op!
-
Marieke Bongers-Bakker 5 maart 2015 14:37 ContactpersoonWil jij leren hoe je je eigen schoonmaakmiddelen maakt? Dan is de workshop DIY Natuurlijke Schoonmaakmiddelen iets voor jou! De workshop vindt plaats op zondagmiddag 12 april van 14.00 tot 16.30 in de kassen van de Haarlemmer Kweektuin. Deelname aan de workshop kost 10 euro. Natuurlijk neem je je eigen gemaakte schoonmaakmiddelen en de recepten mee naar huis! Vriend van Nudge Seepje is aanwezig om je alles te vertellen over natuurlijk wassen! Meld je aan voor 31 maart en laat ons weten waarom jij erbij wilt zijn. Er is plek voor 30 mensen, dus wacht niet te lang! Zit de workshop al vol? Dan krijg je een plekje op de wachtlijst.
-
Jan Zuilhof 13 januari 2015 11:34 Contactpersoon
Seepje laat je kennismaken met deze nieuwe vervanger voor wasmiddel: schillen! Je kunt ze nu proberen door via de button aan de rechterkant je motivatie en n.a.w. gegevens te mailen naar Rianne. Jij kunt op jouw beurt Seepje weer een zetje geven door op ze stemmen in de wedstrijd Haage Vernieuwers. Kleine moeite! http://bit.ly/HaagseVernieuwers
-
Jan Zuilhof 13 januari 2015 11:34 Contactpersoon
Heb je wel eens natuurlijke zeep gebruikt? SOaP7 geeft nu 7 stuks handgemaakte zeep weg! Je kunt kans maken om er eentje te testen door mee te doen via de button aan de rechterkant je motivatie en n.a.w. gegevens te mailen naar Rianne. SOaP7 verwacht wel een inhoudelijke review van je, dus zorgvuldig testen!
